Το Αρχαιολογικό Μουσείο Κέας ιδρύθηκε κατά τις δεκαετίες 1960-1970 για να στεγάσει τα ευρήματα από τις παλαιότερες έρευνες και ανασκαφές στο νησί, όπως λ.χ. από τις περισυλλογές του αρχαιοδίφη Κωνσταντίνου Μάνθου, τις παλαιές ανασκαφές στην Καρθαία κλπ, καθώς και τα ευρήματα από τις ανασκαφές της Αμερικάνικης Αρχαιολογικής Σχολής στους προϊστορικούς οικισμούς της Κεφάλας και της Αγίας Ειρήνης. Στη συνέχεια κατά τα έτη 1997-2002 πραγματοποιήθηκε ανακαίνιση του κτηρίου και επανέκθεση των σημαντικών ευρημάτων από την τότε αρμόδια για την Κέα Α’ ΕΠΚΑ.
Το κτήριο, που βρίσκεται εντός του παραδοσιακού οικισμού της Ιουλίδας, τα πρότυπα του οποίου ακολουθεί, χαρακτηρίζεται από τα πολλά παράθυρα κατά μήκος των αιθουσών των δύο ορόφων. Στο ισόγειο βρίσκονται οι χώροι εξυπηρέτησης των επισκεπτών (εκδοτήριο, πωλητήριο εποπτικού υλικού και W.C.) και βοηθητικοί χώροι. Η έκθεση που αναπτύσσεται στους δύο ορόφους, αρχίζει κατά χρονολογική σειρά από το δεύτερο όροφο με την Προϊστορική Συλλογή (3300 – 1100 π.Χ.) και συνεχίζει στον πρώτο όροφο, με τη Συλλογή των Ιστορικών Χρόνων (7oς αι. π.Χ. – 2ος αι. μ.Χ.).
Στον δεύτερο όροφο του Μουσείου εκτίθενται ευρήματα που χρονολογούνται από την ύστερη νεολιθική περίοδο έως τα τέλη της ύστερης εποχής του Χαλκού (3300-1100 π.Χ.). Τα περισσότερα προέρχονται από το νεολιθικό οικισμό της Κεφάλας και από τον οχυρωμένο προϊστορικό οικισμό της Αγίας Ειρήνης. Ο οικισμός αυτός ιδρύεται στις αρχές της 3ης χιλιετίας π.Χ., από τα τέλη της μεσοκυκλαδικής περιόδου και μετά (16ος αι. π.Χ.) αναπτύσσεται σε σημαντικό εμπορικό κέντρο, κατοικείται έως και την ύστερη εποχή του Χαλκού (1100 π.Χ.), ενώ τμήματά του εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται καθ’ όλη τη διάρκεια της 1ης χιλιετίας π.Χ. Στην πρώτη αίθουσα εκτίθενται αγγεία, σκεύη, λίθινα και πήλινα ειδώλια και άλλα ευρήματα από τις προϊστορικές θέσεις του νησιού. Στη δεύτερη αίθουσα εκτίθενται τα ευρήματα από το ναό του οικισμού της Αγίας Ειρήνης. Ιδιαίτερα εντυπωσιακά είναι τα μεγάλα πήλινα αγάλματα, προϊόντα τοπικού εργαστηρίου, που βρέθηκαν στους χώρους του ναού και χρονολογούνται στο 15ο αι. π.Χ. Απεικονίζουν γυναικείες μορφές, που στέκονται όρθιες ή χορεύουν, με μακριά ενδύματα και γιρλάντες στο λαιμό. Αρχικά τα αγάλματα θα ήταν διακοσμημένα με χρώμα, λευκό για το γυμνό σώμα, κίτρινο για τα υφάσματα, κόκκινο και λευκό για τις γιρλάντες. Εντοπίστηκαν θραύσματα από τουλάχιστον πενήντα αγάλματα, τα οποία είναι πιθανόν να μην ήταν απλά αφιερώματα στο ναό, αλλά να αποτελούσαν μέρος του τελετουργικού τυπικού. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως κατά τους ιστορικούς χρόνους ένα από τα κεφάλια των προϊστορικών αγαλμάτων τοποθετείται σε πήλινη βάση και φαίνεται ότι αποτελεί και πάλι αντικείμενο λατρείας, ενώ ο ναός είναι πλέον αφιερωμένος στο θεό Διόνυσο, όπως φαίνεται από αναθηματική επιγραφή χαραγμένη στη βάση σκύφου του 500 π.Χ. ήταν απλά αφιερώματα στο ναό, αλλά να αποτελούσαν μέρος του τελετουργικού τυπικού. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως κατά τους ιστορικούς χρόνους ένα από τα κεφάλια των προϊστορικών αγαλμάτων τοποθετείται σε πήλινη βάση και φαίνεται ότι αποτελεί και πάλι αντικείμενο λατρείας, ενώ ο ναός είναι πλέον αφιερωμένος στο θεό Διόνυσο, όπως φαίνεται από αναθηματική επιγραφή χαραγμένη στη βάση σκύφου του 500 π.Χ.
Στον α’ όροφο εκτίθενται γλυπτά, αρχιτεκτονικά μέλη και επιγραφές που χρονολογούνται από τους αρχαϊκούς έως και τους ρωμαϊκούς χρόνους και προέρχονται από τις τέσσερις αρχαίες πόλεις της Κέω, την Ιουλίδα, τη μόνη που οικοδομήθηκε στην ενδοχώρα, την Κορησσό, την Ποιήεσσα και την Καρθαία, όπου η αναστήλωση και ανάδειξη του χώρου έλαβε βραβείο Europa Nostra. Τα λείψανα οχυρώσεων, ναών και κτηρίων, που έχουν εντοπιστεί, αποκαλύπτουν τη σημασία των πόλεων της Κέας, ενώ σε καλή κατάσταση διατηρείται η αρχαία Καρθαία, όπου έχουν εντοπιστεί και ανασκαφεί τα τείχη της πόλης, ναοί, δημόσια κτήρια, κρήνες, δεξαμενές και κτηριακά κατάλοιπα. Στην αίθουσα Ι και Ια εκτίθενται λίθινα και μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη, επιτύμβια και αναθηματικά ανάγλυφα, αγαλμάτια από διάφορες περιοχές του νησιού, καθώς και όστρακα και αγγεία από την Κορησσό και την Καρθαία. Στην αίθουσα ΙΙ παρουσιάζεται ο αρχιτεκτονικός διάκοσμος και η αρχιτεκτονική γλυπτική του λεγόμενου «ναού της Αθηνάς» στην Καρθαία. Η επιγραφή ΘΗΣΕΥΣ στο ακρωτήριο και τα σπαράγματα που σώζονται δείχνουν ότι στο νότιο ακρωτήριο απεικονίζονταν επεισόδια από την Αμαζονομαχία. Η έκθεση περιλαμβάνει επίσης γλυπτά από διάφορες άλλες θέσεις του νησιού, καθώς και αντιπροσωπευτικά νομίσματα από τις τρεις πόλεις του (Ιουλίς, Καρθαία, Κορησσό), οι οποίες ήδη από τα τέλη του 6ου αι. π.Χ. κόβουν νομίσματα με σύμβολα σηπία, αμφορέα, βότρυ, δελφίνι ή τόνο, και αργότερα άλλες μορφές. γλυπτική του λεγόμενου «ναού της Αθηνάς» στην Καρθαία.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Κέας λειτουργεί καθημερινά, πλην Τρίτης, 08.30-15.30.
