get the flyer here κατέβασε εδώ το ενημερωτικό έντυπο
δες εδώ τα ωράρια λειτουργίας check the visiting hours here
Στους δύο εκθεσιακούς του ορόφους, το Μουσείο Προϊστορικής Θήρας στεγάζει αντίστοιχα δύο αυτοτελείς και ταυτόχρονα συμπληρωματικές εκθέσεις, αφιερωμένες στον πολιτισμό που αναπτύχθηκε στο νησί της Σαντορίνης κατά τους προϊστορικούς χρόνους. Η πρώτη, η οποία εγκαινιάστηκε το 2000, επιχειρεί να σκιαγραφήσει μέσα από ποικίλα εκθέματα, την πορεία της Θήρας στους προϊστορικούς χρόνους, μια πορεία δυναμική και δημιουργική που κατέστησε το νοτιότερο νησί των Κυκλάδων ένα από τα σπουδαιότερα αιγαιακά κέντρα κατά τον 18ο και 17ο αι. π.Χ. Η δεύτερη, η οποία εγκαινιάστηκε το 2021, αφορά ειδικότερα στην μεγάλη επιτοίχια ζωγραφική, την μνημειώδη αυτή καλλιτεχνική έκφραση του αιγαιακού πολιτισμού, και αναδεικνύει τον μοναδικό σε όλο το Αιγαίο τοιχογραφικό πλούτο που αποκαλύπτεται στην προϊστορική πόλη στο Ακρωτήρι.
Η κύρια έκθεση, από την οποία και ξεκινά η επίσκεψη του μουσείου, αρθρώνεται σε τέσσερεις ενότητες. Τις δύο πρώτες, εισαγωγικού χαρακτήρα, με αντικείμενο την ιστορία της έρευνας για την προϊστορική Θήρα και την γεωλογία του νησιού αντίστοιχα, ακολουθεί η ενότητα που παρουσιάζει την πορεία του νησιού από την Ύστερη Νεολιθική Εποχή (μέσα 5ης χιλιετίας π.Χ.) μέχρι τις αρχές της Ύστεροκυκλαδικής Ι περιόδου (μέσα 17ου αι. π.Χ.). Η έκθεση ολοκληρώνεται με μια ενότητα αφιερωμένη στην περίοδο ακμής της προϊστορικής πόλης στο Ακρωτήρι στην Υστεροκυκλαδική Ι περίοδο, ακμή την οποία ανέκοψε βίαια η ηφαιστειακή καταστροφή του νησιού και ο συνακόλουθος ενταφιασμός της πόλης κάτω από τις ηφαιστειακές αποθέσεις, πιθανώς στα τέλη του 17ου αι. π.Χ. Η τελευταία αυτή ενότητα παρουσιάζεται με την ανάπτυξη επιμέρους θεμάτων, όπως η πολεοδομική και αρχιτεκτονική μορφή της πόλης, ο αστικός χαρακτήρας της, τα συστήματα καταγραφής και μέτρησης των αγαθών, η ανάπτυξη της μνημειώδους τέχνης της τοιχογραφίας, η πλούσια σε σχήματα και διακόσμηση κεραμεική, η αλληλεπίδραση των τεχνών της αγγειογραφίας και της τοιχογραφίας, τα κοσμήματα και το σύνθετο πλέγμα των σχέσεων της πόλης και του νησιού με τον έξω κόσμο.
Νεολιθική και πρωτοκυκλαδική κεραμεική, μαρμάρινα πρωτοκυκλαδικά ειδώλια και αγγεία, μεσοκυκλαδική κεραμεική καθώς και δείγματα λίθινων εργαλείων αλλά και της πρώιμης κυκλαδικής χαλκοτεχνίας από διάφορες θέσεις της Θήρας και τις νησίδες των Χριστιανών αποτελούν τα εκθέματα μέσα από τα οποία παρουσιάζεται η πορεία της προϊστορικής Θήρας μέχρι την περίοδο κατά την οποία άκμασε η πόλη στο Ακρωτήρι. Τους ποικίλους τομείς της ζωής και του πολιτισμού των κατοίκων της πόλης κατά την περίοδο της ακμής της ζωντανεύουν ποικίλα ευρήματα, εξαίρετης κατάστασης διατήρησης, όπως γύψινα εκμαγεία επίπλων, είδη οικοσκευής, χάλκινα σκεύη, εργαλεία, αντικείμενα που μαρτυρούν την άσκηση της μεταλλοτεχνίας, σφραγίσματα, πινακίδες με Γραμμική Α γραφή, πήλινα αγγεία με τυποποιημένο σχήμα και διακόσμηση που υποδηλώνουν τρόπους διαχείρισης των αγαθών, τοιχογραφικά σύνολα (τοιχογραφίες «Γυναικών», «Παπύρων», «Πιθήκων») ή αποτμήματα τοιχογραφιών, εγχώρια και εισηγμένη κεραμεική πρακτικής ή τελετουργικής χρήσης καθώς και αντικείμενα που μαρτυρούν την κοσμοπολίτικη νοοτροπία των κατοίκων της προϊστορικής αυτής πόλης.
Τα εκθέματα προέρχονται κυρίως από τις ανασκαφές της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας στην προϊστορική πόλη στο Ακρωτήρι, αλλά και από τις παλαιές ανασκαφές του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου στη θέση Ποταμός, ανασκαφές της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων σε διάφορες θέσεις της Σαντορίνης και στα Χριστιανά καθώς και από παραδόσεις και περισυλλογές.
Η έκθεση «Θηραϊκές Τοιχογραφίες. Ο θησαυρός του Προϊστορικού Αιγαίου», ξεδιπλώνοντας την αφιερωμένη στη μνημειώδη τέχνη της τοιχογραφίας θεματική της κύριας έκθεσης, παρουσιάζει 28 ακόμα από τις πολυάριθμες τοιχογραφίες που έχουν ανασυρθεί από τα κτήρια της προϊστορικής πόλης στο Ακρωτήρι, αποκαλύπτοντάς μας ολόκληρα τα εικονογραφικά προγράμματά τους.
Με την αντιπαραβολή δύο τοιχογραφικών συνόλων, από τη μία ολόκληρου του εικονογραφικού προγράμματος του ιδιωτικού κτηρίου που είναι γνωστό με τη συμβατική ονομασία «Δυτική Οικία» (δωμάτια 5 και 4) και από την άλλη ενός τμήματος του εικονογραφικού προγράμματος του κτηρίου δημόσιου χαρακτήρα, γνωστού με τη συμβατική ονομασία «Ξεστή 3» (δωμάτιο 3, στο ισόγειο και στον όροφο), από το οποίο προέρχεται το μεγαλύτερο έως σήμερα τοιχογραφικό σύνολο στο Αιγαίο, η έκθεση αναδεικνύει τις πολλαπλές ιδιότητες της μνημειακής ζωγραφικής, την αρχιτεκτονική, εικονογραφική, λειτουργική, αισθητική και ιδεολογική.
Η παρουσίαση των τοιχογραφιών στην αυθεντική τους διάταξη, σε, ομόλογες με την αρχική τους, θέσεις, χωρίς σκηνογραφικές παρεμβάσεις στον χώρο, όπως ακριβώς είχαν σχεδιασθεί από τον προϊστορικό ζωγράφο, ως ολοκληρωμένα εικονογραφικά προγράμματα των τεσσάρων χώρων από τους οποίους προέρχονται, επιτρέπει στον θεατή να εισπράξει αδιαμεσολάβητα το περιεχόμενο και τις αισθητικές αξίες των θηραϊκών αυτών αριστουργημάτων. Ανάμεσά τους οι πασίγνωστες τοιχογραφίες των «Ψαράδων», της «Ιέρειας», της Μικρογραφικής Ζωφόρου, των «Ικρίων», των «Λατρευτριών», των «Γυμνών Αγοριών», των «Κροκοσυλλεκτριών» και της «Θεάς της Φύσης».
Την έκθεση συμπληρώνει μια ενότητα αφιερωμένη στην συντήρηση, αποκατάσταση και ανασύνθεση των τοιχογραφιών, την απαιτητική αυτή διαδρομή της πολύχρονης και πολυσύνθετης εργασίας που παρεμβάλλεται ανάμεσα στην αποκάλυψη των τοιχογραφιών στην προϊστορική πόλη στο Ακρωτήρι, συνήθως με τη μορφή χιλιάδων σπαραγμάτων, και την έκθεσή τους στο μουσείο.
Φορείς έκφρασης εθιμικών αντιλήψεων και συρμών, με παραστάσεις που εκπλήσσουν για την ποικιλία τους, έργα διαφορετικών ομάδων τοιχογράφων, οι θηραϊκές τοιχογραφίες προδίδουν το υψηλό επίπεδο που είχε φτάσει στη Θήρα η τέχνη της ζωγραφικής στην περίοδο ακμής της προϊστορικής πόλης στο Ακρωτήρι, προσφέροντας παράλληλα πλούτο πληροφοριών για την εξωστρεφή και ευημερούσα θηραϊκή κοινωνία της Ύστερης Εποχής του Χαλκού.
Το κτήριο του Μουσείου Προϊστορικής Θήρας, σχεδιασμένο από τον αρχιτέκτονα Ιωάννη Κουμανούδη, ανεγέρθηκε την δεκαετία του 1970, σε οικόπεδο που δωρήθηκε στο Υπουργείο Πολιτισμού από το Νομίκειο Ξενοδοχείο του αείμνηστου Θηραίου Ευάγγελου Νομικού, με σκοπό την ίδρυση τοπικού μουσείου για την στέγαση των ευρημάτων από τις ανασκαφές της προϊστορικής πόλης στο Ακρωτήρι.
